om zulke tragische ongevallen te vermijden? Na dood van twee zusjes in Lange Leemstraat.

Bron: Gazet van Antwerpen

Het dodelijke ongeval met twee zusjes in de Lange Leemstraat in Antwerpen roept opnieuw vragen op over de aanwezigheid van vrachtverkeer in de stad. De Voetgangersbeweging pleit voor een verplichte bijzitter in vrachtwagens. “Vergelijk het met een gemachtigd opzichter.” Maar de overheid zet in op andere maatregelen, waar experts ook meer heil in zien.

Onder het motto ‘twee paar ogen zien meer dan één’, lanceert de Voetgangersbeweging het voorstel om naast de chauffeur verplicht een passagier te zetten. “De kost voor een bijzitter in elke vrachtwagen weegt niet op tegen de maatschappelijke kost van de dodehoekongevallen die elke maand opnieuw gebeuren”, aldus gedelegeerd bestuurder Tom Dhollander. “Vergelijk het met een gemachtigd opzichter die aan de schoolpoort staat.”

De kans dat de overheid tot dergelijke verplichting overgaat is echter klein. Mobiliteitsexpert Dirk Lauwers vindt dat voorstel wel zeer vergaand. En Louis De Wael van het grote Mechelse transportbedrijf Van Dievel acht het weinig realistisch. “Los van de kost heb je dan nog de vraag welke kwalificaties zo’n bijzitter zou moeten hebben. Moet die bijvoorbeeld ook een rijbewijs C of D hebben? We hebben nu al veel middelen om de veiligheid te verbeteren, van dodehoekspiegels via camera’s tot sensoren. In Frankrijk hebben ze eerder dit jaar een nieuwe wet gestemd die transportbedrijven verplicht om opvallende stickers te plaatsen op strategische, gevaarlijke plaatsen. Op de linkerdeur bijvoorbeeld en op de achterwielen. Die vallen inderdaad meteen op als je ze ziet. Als je op de snelweg rijdt, haal je de vrachtwagens die naar Frankrijk gaan er meteen uit. Alle beetjes helpen.”

Cargobikes

Professor Lauwers ziet wel heil in het overladen van de vrachten aan de rand van de stad in bestelwagens of cargobikes. “In Parijs doen ze de helft van de leveringen tegenwoordig al met cargobikes. In plaats van één vrachtwagen, heb je dan tien fietsen. En ook in Antwerpen leveren bedrijven als Coolblue in Wilrijk belangrijk werk op dat vlak.”
Louis De Wael zegt dat het overladen nu ook al regelmatig gebeurt. Niet alleen omwille van de verkeersveiligheid, maar ook uit praktische overwegingen. “Door de lage-emissiezones kunnen veel oudere vrachtwagens de stad niet meer in. Alleen: als je vracht overlaadt in een bestelwagen, verschuif je het probleem enigszins. In plaats van één rit, krijg je dan meerdere ritten in de stad. Dan moet je de afweging maken wat het veiligste is. Bovendien ging het bij dit tragische ongeval in Antwerpen om een werfcamion. Die zullen altijd nodig blijven. Je kunt geen puin afvoeren in bestelwagens of cargobikes.”
Daar komt het nieuwe Vlaamse Verkeersveiligheidsplan dat minister Peeters in juli voorstelde ter hulp. Dat vraagt de gemeentes onder andere om de werfcharters nog strakker toe te passen en uit te breiden. Dat wil zeggen dat vrachtwagens wegblijven uit de woon- en schoolgebieden tijdens de uren dat kinderen zich van en naar school verplaatsen. “De gemeentelijke overheden moeten ook meer inzetten op verplicht gebruik voor vrachtverkeer van bepaalde routes die veiliger zijn voor voetgangers en fietsers”, zegt Dirk Lauwers. “Dan mag je bijvoorbeeld vanuit het oosten Antwerpen niet inrijden via de Turnhoutsebaan, waar geen fietspaden zijn, maar wel langs de Plantin-Moretuslei.”

Fietspaden in plaats van parkeerplaatsen
Die tweede straat is het voorbije jaar volledig heraangelegd. Alle drukke wegen zouden een dergelijke ingreep kunnen gebruiken, vindt de professor. “Een straat als de Lange Leemstraat waar het ongeval gebeurde, vind je in de Deense hoofdstad Kopenhagen bijvoorbeeld niet meer. Daar zouden de parkeerplaatsen al lang vervangen zijn door fietspaden.”
Ook in datzelfde nieuwe Verkeersveiligheidsplan: de versnelde invoering van conflictvrije kruispunten. “Antwerpen was zelfs een pionier op dat vlak”, zegt Lauwers. “Het pijnlijke is dat precies het kruispunt van het ongeval tot voor kort conflictvrij was en nu niet meer (het werd conflictvrij op 15 april, maar de stad draaide die beslissing op 8 juli terug; red.). De officiële uitleg van de stad is dat ze dat deden voor de ziekenwagens van Sint-Vincentius, maar dat is een nepargument (ook het ziekenhuis zelf zegt dat het geen vragende partij was voor het terugdraaien van de maatregel; red.). Ziekenwagens hebben genoeg andere opties om hun voorrang te nemen. Ik denk aan zwaailichten, sirenes en manieren om de verkeerslichten te beïnvloeden, zoals ook trams dat kunnen op sommige plaatsen. Het argument van de hulpvoertuigen zie je in de geschiedenis wel vaker opduiken tegen beperkende maatregelen voor het autoverkeer. De stad zal die beslissing toch eens deftig mogen uitleggen.”

Mechelen
Louis De Wael prijst het verkeersbeleid van zijn stad Mechelen. “Het groepeert straks bijvoorbeeld de grote volumewinkels, waar je een wagen nodig hebt om je aankopen te vervoeren, in het nieuwe winkelcentrum Malinas aan de rand van de stad (dat eind oktober opent; red.). Zo blijven vrachtwagens en auto’s meer weg uit de binnenstad. En bovendien hebben ze ook veilig fiets- en voetgangersverkeer van het winkelcentrum naar de binnenstad aangelegd.”
Mechelaar De Wael heeft nog een tip voor de Antwerpenaars. “In samenwerking met de politie bereiken wij elk jaar 3.000 lagereschoolkinderen in Mechelen en omgeving. We laten hen spelenderwijs kennismaken met de enorme omvang van onze vrachtwagens en tonen hen waar ze op moeten letten, waar de dode hoeken zijn en zo. Een belangrijke les die we alle kinderen bijbrengen is dat ze altijd oogcontact moeten maken met de chauffeur en elkaar een teken geven voor ze oversteken.”